ရှေးရဟန်းများ၏ ဗဟိုချုပ်ကိုင်မှုမရှိသော အုပ်ချုပ်မှု

ဗုဒ္ဓဘာသာ ရှေးရဟန်းတွေဆီက ဗဟိုချုပ်ကိုင်မှု လျှော့ချထားတဲ့ အုပ်ချုပ်မှုအကြောင်း ဘာတွေ သင်ယူနိုင်မလဲ။

ဗုဒ္ဓဘာသာ ရဟန်းတွေအကြောင်း တွေးတဲ့အခါ ကျွန်တော်တို့ဟာ အရမ်း တင်းကျပ်တဲ့ စနစ်တခုကို မြင်ယောင်နိုင်တယ်။ ထိပ်ဆုံးက သက်တော်ကြီး ရဟန်းတွေ၊ သူတို့ကို ငြိမ်ငြိမ်လေး နာခံတဲ့ သက်တော်ငယ် ရဟန်းတွေနဲ့ ကမ္ဘာအနှံ့အပြား အတူတူ စည်းမျဉ်းတွေ လိုက်နာတဲ့ လူတိုင်းလိုပေါ့။ ဒါပေမဲ့ ဒီပုံစံက သိပ် မှန်ကန်တာ မဟုတ်ဘူး။

တကယ်တော့ ဗုဒ္ဓက ရဟန်းသံဃာ အဖွဲ့အစည်း "သံဃာ" ကို ဗဟိုချုပ်ကိုင်မှုနဲ့ လုံးဝမတူတဲ့ နည်းလမ်းနဲ့ အလုပ်လုပ်ဖို့ ရည်ရွယ်ဒီဇိုင်းထုတ်ခဲ့တာ ဖြစ်တယ်။ ကိုယ် တယောက်တည်း ဒါမှမဟုတ် အုပ်စုတခုတည်းက အရာအားလုံးကို ထိန်းချုပ်တာကို သူ မလိုချင်ခဲ့ဘူး။ ပရိနိဗ္ဗာန်ပြုကာနီး ဦးဆောင်သူ၊ သာသနာပိုင် မရှိဘူးလို့ ထင်ထင်ရှားရှား ပြောသွားခဲ့သေးတယ်။ ဗုဒ္ဓဟာ ဒေသအလိုက်ဖြစ်တဲ့၊ ပျော့ပြောင်းတဲ့၊ အချင်းချင်း လေးစားမှုနဲ့ အတူတူမျှဝေထားတဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်တွေကနေ လမ်းညွှန်တဲ့ စနစ်တခု တည်ဆောက်ခဲ့တာပဲ။

ဘယ်လို အလုပ်လုပ်လဲ ဆိုတာ ကြည့်ရအောင်။
ဗုဒ္ဓဘာသာ ရဟန်းဘဝရဲ့ အဓိက စည်းမျဉ်းတွေကို ဝိနယ လို့ ခေါ်တဲ့ ဟောပြောချက်အနေနဲ့ စုစည်းထားတာဖြစ်တယ်။ ဒါဟာ ရဟန်းတွေ ငြိမ်းချမ်းစွာနဲ့ ကိုယ်ကျင့်တရားပိုင်း ကောင်းမွန်စွာ နေထိုင်နိုင်ဖို့ ကူညီပေးမယ့် အသေးစိတ် စည်းမျဉ်းတွေနဲ့ ကျင့်စဉ်တွေ ဖြစ်တယ်။ ဒါရဲ့ စိတ်ဝင်စားစရာ အကောင်းဆုံး စိတ်ကူးတွေထဲက တခုကတော့ ကြီးမားတဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်တွေကို အဖွဲ့တခုအနေနဲ့ အတူတူ ချမှတ်သင့်တယ်ဆိုတာပဲ။

ဒီလို အဖွဲ့နဲ့ လုပ်တာကို သံဃကမ္မ လို့ ခေါ်တယ်။ ရဟန်းတွေဟာ ဒေသတွင်း သတ်မှတ်နယ်မြေ တခု ( သိမ်) မှာ စုဝေးပြီး အရေးကြီးတဲ့ အရာတခုခုကို ဆွေးနွေးတဲ့အခါ ဖြစ်ပေါ်တယ်။  ဥပမာ ဘယ်သူ့ကို ရှင်ရဟန်း ပြုပေးမလဲ၊ အငြင်းပွားမှုတွေကို ဘယ်လို ကိုင်တွယ်မလဲ ဒါမှမဟုတ် စည်းမျဉ်း တခု ချိုးဖောက်ခံရရင် ဘာလုပ်မလဲ ဆိုတာမျိုးတွေကို ဆွေးနွေးခဲ့ကြတယ်။

သူတို့ဟာ အားလုံး သဘောတူညီမှု ရဖို့ ကြိုးစားကြတယ်။ လူတိုင်း သဘောတူရင် ဆုံးဖြတ်ချက်က တရားဝင် ဖြစ်တယ်။ သက်တော်ကြီးရင်တောင် ကိုယ် တယောက်တည်း အရာအားလုံးကို ဆုံးဖြတ်လို့ မရဘူး။ အတွေ့အကြုံကို လေးစားတာ အရေးကြီးတယ်၊ ဒါပေမဲ့ အဖွဲ့အစည်းရဲ့ သဟဇာတ ဖြစ်တာကို ထိခိုက်တာမျိုး မဟုတ်ဘူး။ စိတ်ကူးက ရိုးရှင်းတယ်။ ပညာက လမ်းညွှန်ပေးသင့်တယ်၊ ထိန်းချုပ်တာ မဟုတ်ဘူး။

ဒီစနစ်ဟာ ပြီးပြည့်စုံဖို့ ဒါမှမဟုတ် အမြဲတမ်း သဘောတူဖို့ အကြောင်း မဟုတ်ဘူး။ ဒါဟာ နားထောင်တာ၊ ဆွေးနွေးတာနဲ့ ဘုံအမြင် တခု ရှာဖွေတာဖြစ်တယ်။ အတူတူရှာတယ်ပေါ့။

အုပ်ချုပ်ရေးမှာ ဌာနချုပ် မရှိဘူး၊ အကြီးအကဲတွေ မရှိဘူး။ ကမ္ဘာအနှံ့အပြားက ဗုဒ္ဓဘာသာ ဘုန်းကြီးကျောင်းတွေဟာ ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ခေါင်းဆောင် တယောက်ဆီက အမိန့်တွေ လိုက်နာရမယ်လို့  ဗုဒ္ဓဘာသာမဟုတ်သူတဦးက ထင်ကောင်း ထင်နိုင်တယ်။ ဒါပေမဲ့ ဝိနည်းက အဲဒီလို အလုပ်မလုပ်ဘူး။ ဗဟို အာဏာ တခုကို ဖန်တီးဖို့ ဒါကို ဘယ်တော့မှ မရည်ရွယ်ခဲ့ဘူး။

ရဟန်းသံဃာအဖွဲ့အစည်း တခုစီဟာ ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ် တာဝန်ယူတယ်။ သူ့ရဲ့ ကိုယ်ပိုင်စည်းတွေ သတ်မှတ်နိုင်တယ်။ သူ့ရဲ့ ကိုယ်ပိုင် အစည်းအဝေးတွေ လုပ်တယ်။ ဒေသခံ လိုအပ်ချက်တွေပေါ် အခြေခံပြီး မျှဝေထားတဲ့ စည်းမျဉ်းတွေကို လမ်းညွှန်အဖြစ် သုံးပြီး ဘာလုပ်ရမယ်ဆိုတာ ဆုံးဖြတ်တယ်။ ဥပမာ အလွန်ဆင်းရဲပြီး စေတနာလည်း ရှိတဲ့သူတွေဆီမှာ အလှူမခံသင့်ဘူးဆိုတာမျိုး Guideline တွေ ရှိပေမယ့် အဲ့သည်အရာက ပျော့ပြောင်းပြီး လက်တွေ့ဘဝမှာ အခြေခံထားတယ်။

တစုံလုံးမှာ စည်းမျဉ်းတွေကို အပေါ်ကနေ "အတင်းအကျပ် လုပ်ခိုင်းဖို့" ဘယ်သူမှ မရှိဘူးဆိုတဲ့ အဓိပ္ပာယ်လည်း ဖြစ်တယ်။ အရာအားလုံးဟာ ရဟန်းတွေရဲ့ ဝိနည်းမှာ မြုပ်နှံထားတဲ့ စိတ်ကောင်းစေတနာကို လိုက်နာလိုစိတ်အပေါ် မူတည်တယ်။ ဒီစနစ်ဟာ ရဟန်းတွေ "ဘာမှန်တယ်" ဆိုတာကို လုပ်ဖို့ လေးလေးနက်နက် ဂရုစိုက်တဲ့အခါ အကောင်းဆုံးဖြစ်တယ်။ တယောက်ယောက်က သူတို့ကို ပြောလို့ မဟုတ်ဘဲ သူတို့ အတူတူ ရွေးချယ်လို့ ဖြစ်တယ်။ မေတ္တာ၊ ဂရုဏာနဲ့ ရွေးချယ်ရတာဖြစ်တယ်။

အစိုးရတွေ ဝင်လာတဲ့အခါမှာ ပြဿနာ စတာပဲ။

မြန်မာနဲ့ ထိုင်းလို နိုင်ငံတွေမှာ နိုင်ငံတော်က တရားဝင် ဗုဒ္ဓဘာသာ အာဏာပိုင် အဖွဲ့အစည်းတွေ ဖန်တီးသတ်မှတ်လိုက်တယ်။ မကြာခဏဆိုသလို ထိပ်ဆုံးမှာ သက်တော်ကြီး ရဟန်း၊ အကျော်အမော်ဘုန်းကြီးတွေ ( မဟာသံဃနာယကများ) ရှိတယ်။ ဒီလို နိုင်ငံတော်က အတည်ပြုထားတဲ့ စုစည်းမှုဟာ တနိုင်ငံလုံးမှာ အရာတွေကို စနစ်တကျ လုပ်ဖို့ ကူညီတယ်။ ဒါပေမဲ့ အခုဟာက မူလဝိနည်းထဲမှာ ဘယ်တော့မှ မရည်ရွယ်ခဲ့တဲ့ ကွပ်ကဲမှုအလွှာ တခုကို ထပ်ပေါင်းထည့်လိုက်တာ ဖြစ်တယ်။

ဒါက ပုစ္ဆာတခုကို ဖြစ်ပေါ်စေတယ်။ နိုင်ငံတော်ရဲ့ စပွန်ဆာနဲ့ ဗုဒ္ဓဘာသာ ပုံစံက ရဟန်းသူမြတ်တွေရဲ့ ကိုယ်ပိုင် စံနှုန်းတွေနဲ့ မကိုက်ညီတဲ့အခါ ဘာဖြစ်မလဲ။ အစိုးရတွေက စည်းမျဉ်းတွေ သတ်မှတ်တဲ့အခါ ရဟန်းတွေ မူလကလို ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ် စစ်စစ်မှန်မှန် ဆက်အုပ်ချုပ်နိုင်ပါဦးမလား။ နိုင်ငံရေးမာယာရှင်တွေကတော့ ဘာသာဝင်အုပ်စုတွေကို သူတို့ဖောက်ပေးတဲ့လမ်းပေါ် တွန်းတင်တာပဲ။

မည်သို့ပင်ဖြစ်စေ၊ အဲဒီနေရာတွေက မူလရည်ရွယ်ချက်ကို ပြောင်းလဲဖို့ စွမ်းအင်အကန့်အသတ်နဲ့သာ ရှိတာပါ။ ရလဒ်ကတော့ ရောထွေးနေတာပဲ။ ဘာသာရေး အပိုင်းတခု၊ နိုင်ငံရေး အပိုင်းတခု ပေါ်လာတာမျိုးပေါ့။ တခုနဲ့တခု ခွဲထုတ်ဖို့ အမြဲတမ်း မလွယ်ဘူး။ မင်းဆရာဖြစ်ချင်တဲ့ဘုန်းကြီး၊ ဘုရားဒကာ၊ ဘုရားလောင်းအဖြစ် တရားဝင်မှု လိုချင်တဲ့ ဘုရင်တွေနဲ့ မူလ လွတ်လပ်မှုကိုအခြေခံတဲ့ ရည်ရွယ်ချက်ဟာ ပါးလျလာတယ်။ လွတ်လပ်မှုဟာလည်း ဘဝနေနည်း မတတ်သူတွေအတွက် ဝန်ထုပ်ဝန်ပိုးဖြစ်တယ်။ လွတ်လပ်ရတဲ့ ဝန်ကို မခံနိုင်သူတွေကလည်း ထိန်းချုပ်တဲ့ အာဏာနေရာတခုကို လိုလားကြတတ်တာမဟုတ်လား။

ဗုဒ္ဓဘာသာ ရဟန်းများ ဗဟိုချုပ်ကိုင်မှုမရှိ အုပ်ချုပ်တဲ့စနစ်ရဲ့ အလှတရားကတော့ လူတွေကို တာဝန်ယူဖို့ ယုံကြည်တာပဲ။ ဒီထဲမှာ ဆွေးနွေးတာ၊ ဂရုစိုက်တာနဲ့ မျှဝေထားတဲ့ အားထုတ်မှုကို တန်ဖိုးထားတယ်။ ကလျာဏမိတ္တ (မိတ်ကောင်းစိတ်) ကို တန်ဖိုးထားတယ်။ အာဏာ ဒါမှမဟုတ် ကြောက်ရွံ့မှုကနေ တခြားသူတွေကို ထိန်းချုပ်တဲ့နည်းကို မယုံကြည်ဘူး။ အဲဒီအစား လူတွေကို စံနမူနာပြ နေထိုင်ဖို့နဲ့ တခြားသူတွေကိုလည်း ဒီလို လုပ်ဖို့ ကူညီဖို့ ဖိတ်ခေါ်တာ ဖြစ်တယ်။

ဒါပေမဲ့ လှပတဲ့အရာတွေ အားလုံးလိုပဲ ဒါက ကြွတ်ဆတ်ပျက်စီးလွယ်တဲ့ အနေအထားလည်း ဖြစ်တယ်။ ရိုးသားမှုအခြေခံတဲ့ အားထုတ်မှုနဲ့ နားလည်မှု မရှိရင် ဒီစနစ်က အားနည်းသွားနိုင်တယ်။ ရဟန်းတွေအနေနဲ့ ဂိုဏ်းဖွဲ့၊ မစုဝေး၊ မပြောဆို၊ မဆင်ခြင်သုံးသပ်ကြရင် ဖွဲ့စည်းမှုက ပြိုကွဲသွားမယ်။ ပြင်ပအင်အားစုတွေ လွှမ်းမိုးရင် အဖွဲ့အစည်းက သူ့ရဲ့ လွတ်လပ်မှု၊ ကိုယ်ပိုင်ပြဋ္ဌာန်းမှုကို ဆုံးရှုံးနိုင်တယ်။

ဒါတောင်မှ ဝိနည်းက မိမိတို့ကို ကောင်းမွန်တဲ့ အုပ်ချုပ်မှုဟာ ဗဟိုချုပ်ကိုင်မှုရှိဖို့ မလိုအပ်ဘူးဆိုတာ ပြန်သတိပေးနိုင်တယ်။ ဒါဟာ ဒေသအလိုက် လုပ်ရမှာ ဖြစ်နိုင်တယ်။ ဒါဟာ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်တာ ဖြစ်နိုင်တယ်။ ဒါဟာ လူသားဆန်တာ ဖြစ်နိုင်တယ်။ အာဏာလွန်ဆွဲမှုတွေနဲ့ ထိန်းချုပ်မှုတွေ ပြည့်နေတဲ့ ကမ္ဘာမှာ ဒီ ရှေးဟောင်းအတွေးအခေါ်တခုက လူတွေကို လူသားလွတ်လပ်မှုအကြောင်း သင်ကြားပေးနေပါတယ်။